Twee jaar geleden las ik de oproep van de Dienst, Martijn Engelbrecht, aan het Nederlandse volk om met voorstellen te komen voor het Logement van de Heeren van Amsterdam. Het sprak mij in eerste instantie niet aan omdat het woord volk bij mij de associatie opriep van een gesundes volksemfinden van een aantal jaren geleden. Maar ik maak deel uit van het volk. Net zo als de meeste hierin de zaal. En een voorstel; een krachtige ontkenning stond in mijn atelier te branden............ Het is niet zo

Het ontwerp van Het is niet zo in mijn atelier was te gevaarlijk, hoogspanning en slechte isolatie verdragen elkaar slecht. Het zou mij binnen afzienbare tijd in de problemen brengen wegens het opzettelijk in gevaar brengen van anderen. Om dit te voorkomen heb ik het beeld opnieuw gemaakt met in achtneming van de veiligheid van de lezer/gebruiker.

Het is mobiel en staat op een statief zodat de hoogte variabel is. Het neonlicht zorgt ervoor dat het werk constant leesbaar blijft. Ik gebruik woorden omdat kennis veelal door middel van taal wordt overgebracht. Het heeft op verschillende plekken gestaan waar taal een belangrijke rol speelt bijvoorbeeld voor het raam van het communicatie bureau Vergouwen, achter de rug van prof Kockelkoren tijdens zijn oratie Techniek: kunst, kermis en theater of de door Wim Verhoeven georganiseerde zondag Darwin treft God.

Er zijn ook andere vormen dan het gebruik van licht mogelijk bv als schaalmodel op het bureau, als bureaublad op het beeldscherm, op koffiekopjes, dienbladen, bookmarks, pocketmeno’s enz.

De tekst Het is niet zo is afkomstig uit de roman “drie rode rozen” van de in 1989 overleden schrijver Abel Herberg. Herzberg schetst hierin het relaas van Salomon Zeitschek, een joodse kleermaker die in de oorlog vrouw en kinderen heeft verloren.

Om de context van het geciteerde aan te scherpen het volgende:
Salomon Zeitschek duikt in de oorlog met zijn vrouw onder. Hun huwelijk was goed maar nu zij jarenlang samen in een benauwde zolderkamer zijn opgesloten beginnen zij elkaar te haten. Hun twee oudste kinderen, een jongen en een meisje, zijn naar Oost-Europa “abgeschoben”. Als zij vernemen dat ook hun derde kind, een meisje dat elders is ondergedoken, in handen van de Duitsers is gevallen pleegt zijn vrouw zelfmoord. Er ontstaat een vreselijk dilemma. Waar moet het lijk naar toe? Men besluit het lijk anoniem langs de kant van de weg te leggen.

De mensen in het verhaal waren vogelvrij en waardeloos

Onderstaand citaat is uit ‘Drie rode rozen’ van Abel J. Herzberg
‘Het is niet zo’, dat moest je eigenlijk schrijven op de titelpagina van ieder boek, je moest het beitelen aan de gevel van iedere school en vooral van elke academie, je moest het in vlammende letters aanbrengen boven de ingang van iedere kerk en nog eens aan ieder altaar, je moest geen voordracht houden zonder deze woorden als waarschuwing vooraf en als correctie daarna. ‘Denk erom, het is niet zo’, dat moest het eerste artikel zijn van ieder politiek program, het moest prijken aan de kop van iedere krant, in de vergaderzalen van ieder parlement en iedere vereniging. Daarmee moest ieder wetboek beginnen en ieder vonnis. ‘Het is niet zo’, dat moest het leidende motief zijn van iedere wetenschap, iedere kunst en elk opvoedingsstelsel en van iedereen die zich daarmee bezighoudt. ‘Het is niet zo, het is niet zo, dat is het beginsel van alle wijsheid. Waar of niet’? Vroeg Salomon aan Zeitschek.’Ik kan alleen maar zeggen het is niet zo,’antwoordde deze.

Abel Herzberg stelt zich te weer tegen zijn angst dat de huidige kinderen net zoveel risico lopen te ontsporen als zijn voormalige beulen.

Dit mag eveneens de beeldende kunst zich ter harte nemen. Kunst bevordert de lenigheid van de geest las ik ergens maar gaat tekort schieten als niet steeds weer de vraag gesteld wordt naar de betekenis en ethische gehalte van de geciteerde beelden. Dit betekent geen terugval tot moralisme. Het gaat er om ruimte te scheppen voor de moed tot zelfondergraving: Wat is niet zo? Welke van mijn dierbare overtuigingen kan de kritische toets niet doorstaan? Waar heb ik gefoeteld?

‘Het is niet zo’ is overal inzetbaar zodat een kritische distantie van het onderwerp overal in het gebouw aanwezig is. ‘Het is niet zo’ is een werk in woorden die ik opvat als een groot vraagteken. Vragen die men in alle vrijheid stelt: “Het is niet zo”.

Uit meer dan vijfhonderd voorstellen

Foto's van het werk gemaakt door belangstellenden zijn te zien op flickr.